نابسامانی در بانکداری اسلامی

به گزارش آسمان اقتصاد ، چالش‌های نهادی و قانونی  

یکی از مهم‌ترین چالش‌های بانکداری اسلامی، ضعف در زیرساخت‌های نهادی و قانونی است. در ایران، با وجود تصویب قانون بانکداری بدون ربا پس از انقلاب اسلامی، اجرای کامل عقود اسلامی مانند مشارکت مدنی با مشکلاتی مواجه شده است. این نابسامانی‌ها ناشی از نبود قوانین شفاف و نهادهای نظارتی کارآمد است که منجر به صوری‌شدن برخی عملیات بانکی شده‌اند.

 چالش‌های اجرایی و نظارتی  

ضعف در اجرای دقیق اصول بانکداری اسلامی و نظارت ناکافی بر فعالیت‌های بانکی، از دیگر عوامل نابسامانی در این نظام است. برای مثال، در برخی موارد، بانک‌ها به جای استفاده از عقود اسلامی، به روش‌های مشابه با بانکداری متعارف متوسل می‌شوند. این مسئله ناشی از عدم وجود مکانیزم‌های نظارتی قوی و شفافیت در عملکرد بانک‌ها است.

 چالش‌های مدیریتی و آموزشی 

عدم آشنایی کافی مدیران و کارشناسان بانکی با مبانی اقتصاد اسلامی و اهداف بانکداری اسلامی، یکی دیگر از عوامل نابسامانی است. بسیاری از مدیران بانکی فاقد دانش تخصصی در زمینه عقود اسلامی هستند، که منجر به اجرای نادرست این عقود می‌شود. همچنین، آموزش ناکافی مردم در مورد اصول بانکداری اسلامی، مشارکت آن‌ها را در این نظام کاهش داده است. 

 چالش‌های فرهنگی  

فرهنگ حاکم بر جامعه نیز نقش مهمی در نابسامانی‌های بانکداری اسلامی ایفا می‌کند. بسیاری از مردم به دلیل عدم آشنایی با اصول بانکداری اسلامی، ترجیح می‌دهند از خدمات بانکداری متعارف استفاده کنند. این مسئله ناشی از عدم فرهنگ‌سازی مناسب و تمایل مردم به دریافت سودهای از پیش تعیین شده است. 

 راهکارهای بهبود  

برای رفع نابسامانی‌های بانکداری اسلامی، راهکارهای زیر پیشنهاد می‌شود:  

1-اصلاحات نهادی و قانونی: بازنگری در قوانین بانکی و ایجاد زیرساخت‌های لازم برای اجرای کامل عقود اسلامی. 

2-تقویت نظارت: ایجاد نهادهای نظارتی مستقل و شفاف برای جلوگیری از صوری‌شدن عملیات بانکی.  

3-آموزش و توانمندسازی: آموزش مدیران، کارشناسان و مردم در مورد اصول و اهداف بانکداری اسلامی.  

4-فرهنگ‌سازی: افزایش آگاهی عمومی درباره مزایای بانکداری اسلامی و تشویق مردم به مشارکت در این نظام.  

 نتیجه‌گیری  

نابسامانی‌های بانکداری اسلامی ناشی از عوامل متعددی از جمله ضعف در زیرساخت‌های نهادی، اجرای نادرست قوانین، عدم آشنایی مدیران و مردم با اصول اسلامی و فرهنگ حاکم بر جامعه است. با اصلاحات نهادی، تقویت نظارت، آموزش و فرهنگ‌سازی می‌توان به تحقق اهداف بانکداری اسلامی نزدیک‌تر شد. این اقدامات نه تنها به بهبود عملکرد بانک‌ها کمک می‌کند، بلکه نقش مهمی در تحقق عدالت اقتصادی و اجتماعی ایفا خواهد کرد.

نویسنده: نگین سارائی