چالش‌های امنیت انرژی در ایران و نقش دیپلماسی اقتصادی در صادرات گاز

به گزارش آسمان اقتصاد، امنیت انرژی به معنای دسترسی پایدار، مقرون‌به‌صرفه و قابل اطمینان به منابع انرژی برای مصرف‌کنندگان است. در ایران، رشد روزافزون مصرف داخلی گاز، فرسودگی زیرساخت‌ها، عدم سرمایه‌گذاری کافی در توسعه میادین و شبکه انتقال، و همچنین اتلاف گسترده انرژی در صنایع و منازل، تهدیدی جدی برای امنیت انرژی کشور محسوب می‌شود. زمستان‌های اخیر با قطعی گاز و محدودیت برای صنایع، زنگ خطر را به صدا درآورده‌اند.

در بُعد صادراتی، ایران با وجود همسایگی با بازارهای پرمصرفی مانند ترکیه، عراق، پاکستان، هند و کشورهای آسیای مرکزی، هنوز نتوانسته به یک صادرکننده پایدار و پرنفوذ گاز تبدیل شود. بخشی از این ناکامی به تحریم‌ها و محدودیت‌های مالی و بانکی بازمی‌گردد، اما بخش مهم‌تری از آن مربوط به فقدان دیپلماسی اقتصادی فعال، نبود قراردادهای بلندمدت پایدار، و ضعف در مذاکرات منطقه‌ای است.

دیپلماسی اقتصادی می‌تواند نقش کلیدی در گره‌گشایی از بن‌بست صادرات گاز ایران ایفا کند. کشورهایی مانند روسیه و قطر، با بهره‌گیری از ابزارهای دیپلماتیک، فنی و مالی، موفق به تثبیت سهم خود در بازارهای جهانی شده‌اند. در حالی که ایران به دلیل تعلل در تکمیل پروژه‌های خط لوله، ناتوانی در صادرات LNG و نبود تنوع در مقاصد صادراتی، بسیاری از فرصت‌ها را از دست داده است.

برای بهبود وضعیت، ایران نیازمند استراتژی جامع انرژی است که در آن:

توسعه زیرساخت‌های داخلی و میادین گازی

اصلاح الگوی مصرف انرژی و افزایش بهره‌وری

سرمایه‌گذاری مشترک با شرکت‌های خارجی

و تقویت دیپلماسی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای
به‌عنوان ارکان اصلی مورد توجه قرار گیرد.

امنیت انرژی در داخل و افزایش سهم صادرات گاز، دو روی یک سکه‌اند. بدون نگاه راهبردی و هماهنگ میان وزارت نفت، وزارت امور خارجه و نهادهای مالی، نمی‌توان انتظار داشت ایران به جایگاه شایسته‌اش در بازار گاز جهان دست یابد.

نویسنده: مهساباغفلکی